Przeczytasz w 8 minut 
Zanieczyszczenie powietrza oznacza obecność w atmosferze substancji, które nie stanowią jej naturalnych składników albo występują w stężeniu znacznie wyższym niż naturalnie. Zanieczyszczenia mogą mieć postać pyłów, cieczy lub gazów. Niektóre z nich stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, dlatego warto wiedzieć, skąd się biorą i jak dbać o jakość powietrza.
Rodzaje zanieczyszczeń powietrza
Zanieczyszczenia powietrza możemy podzielić na:
- Pierwotne i wtórne – pierwsze są emitowane bezpośrednio do atmosfery, drugie powstają z zanieczyszczeń pierwotnych ulegających przemianom fizycznym i chemicznym.
- Naturalne i antropogeniczne (związane z działalnością człowieka) – do pierwszej grupy zaliczamy np. pył wulkaniczny, do drugiej tlenki azotu ze spalin samochodowych.
- Gazowe i stałe – te pierwsze to np. tlenki siarki i lotne związki organiczne, a drugie – pyły zawieszone.
Popularne zanieczyszczenia obecne w powietrzu
W powietrzu często znajdują się takie zanieczyszczenia jak:
- Pyły zawieszone – drobne cząstki stałe i ciekłe, stanowiące główny skład smogu. Zawierają m.in. metale ciężkie, siarczany, dioksyny, sadzę i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Często dzieli się je na frakcje PM1, PM2,5 i PM10, zgodnie ze średnicą cząsteczek.
- Tlenki azotu – nieorganiczne związki chemiczne złożone z tlenu i azotu. Najpopularniejszymi przedstawicielami tej grupy są dwutlenek azotu (NO2) oraz tlenek azotu (NO).
- Tlenki siarki – nieorganiczne związki chemiczne, w skład których wchodzą tlen i siarka. Najbardziej rozpowszechnione są tlenek siarki (SO) i dwutlenek siarki (SO2).
- Tlenki węgla – związki chemiczne złożone z węgla i tlenu. To m.in. dwutlenek węgla (CO2) i tlenek węgla (CO), czyli czad.
- Lotne związki organiczne – związki organiczne charakteryzują się łatwym przechodzeniem w postać gazową. Do tej grupy należą m.in. formaldehyd oraz benzen.
- Alergeny – do tej grupy zaliczamy zarodniki pleśni, roztocza kurzu domowego, pyłki roślinne i sierść zwierzęcą. Są groźne głównie dla alergików, z wyjątkiem tych pierwszych, ponieważ zarodniki pleśni generują toksyczne mykotoksyny.
Źródła zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia mogą mieć pochodzenie naturalne lub antropogeniczne, czyli związane z działalnością człowieka.
Naturalne źródła zanieczyszczeń to:
- Wulkany – na skutek erupcji dochodzi do emisji dwutlenku węgla i siarki oraz innych gazów, a także popiołu.
- Gleba i skały – ich erozja skutkuje wytwarzaniem pyłu.
- Bagna – opary trafiające do atmosfery są źródłem m.in. siarkowodoru, dwutlenku węgla i metanu.
- Gejzery – gorące źródła wytwarzają metale ciężkie i siarkowodór.
- Burze piaskowe – powodują zanieczyszczenie powietrza pyłem.
- Pożary (np. stepów i lasów) – skutkują powstawaniem pyłów oraz tlenków węgla.
- Wyładowania atmosferyczne – pioruny inicjują powstawanie tlenków azotu.
- Rośliny – są źródłem pyłków roślinnych.
- Mikroorganizmy (np. bakterie) – wytwarzają metan.
Antropogeniczne źródła zanieczyszczeń powietrza to przede wszystkim:
- przemysł,
- transport,
- rolnictwo,
- ogrzewanie budynków.
Ponadto można zaliczyć do tej kategorii palenie wyrobów tytoniowych, spalanie odpadów czy stosowanie produktów chemicznych. Te ostatnie zawierają m.in. lotne związki organiczne.
W Polsce jakość powietrza jest najgorsza w sezonie jesienno-zimowym. Znaczący wpływ na emisję zanieczyszczeń ma bowiem ogrzewanie budynków.
Jednak nie oznacza to, że nie występuje u nas tak zwany smog fotochemiczny, który pojawia się latem. Dotyczy to głównie dużych miast i miejsc o wysokim natężeniu ruchu samochodowego.
To właśnie pojazdy silnikowe są źródłem zanieczyszczeń, które w wyniku oddziaływania promieniowania słonecznego ulegają przemianom, prowadzącym do powstania smogu jasnego.
Jeśli chodzi o przemysł, najwięcej zanieczyszczeń powietrza generują przemysł energetyczny, ciężki i chemiczny.
Skutki zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia powietrza szkodzą ludziom, zwierzętom i roślinom.
Zanieczyszczone powietrze a zdrowie człowieka
Wśród skutków ekspozycji na zanieczyszczone powietrza wymienia się:
- Choroby nowotworowe – UICC (União Internacional Contra o Câncer) podkreśla, że ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do znaczącej liczby przypadków raka, szczególnie raka płuc. Ponadto istnieją dowody na związek z innymi typami nowotworów, np. pęcherza moczowego czy niektórymi nowotworami układu pokarmowego.
- Schorzenia układu oddechowego – pyły zawieszone osadzają się w pęcherzykach płucnych, wywołując stan zapalny, uszkodzenie nabłonka oddechowego oraz osłabienie mechanizmów obronnych. Zanieczyszczenia sprzyjają przewlekłym chorobom płuc, takim jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, rozedma.
- Zaburzenia ze strony układu nerwowego – przeprowadzone badania wskazują na zwiększone choroby Alzheimera, oraz pogorszenia funkcji poznawczych u dzieci.
- Choroby układu sercowo-naczyniowego – w smogowe dni wzrasta liczba pacjentów hospitalizowanych z powodu zawału serca i udaru mózgu.
- Problemy skórne – zanieczyszczenia nasilają przebieg wielu schorzeń dermatologicznych, np. egzemy czy trądziku. Ponadto sprzyjają utracie wody i spadkowi elastyczności, czyli szybszemu starzeniu się skóry.
Zwierzęta
Zwierzęta wdychają te same zanieczyszczenia co ludzie, dlatego także i one są narażone np. na rozwój stanów zapalnych dróg oddechowych i ograniczoną wydolność płuc. U psów i kotów żyjących w zasmogowanych okolicach częściej występują kaszel i trudności w oddychaniu.
Smog a roślin
Zanieczyszczenia powietrza takie jak tlenki siarki i azotu zaburzają proces fotosyntezy. Prowadzą do spadku produkcji chlorofilu, co skutkuje żółknięciem i brązowieniem roślin, a w dłuższej perspektywie ich obumieraniem.
Jak poprawić jakość powietrza?
Aby nie przyczyniać się do zanieczyszczenia powietrza, warto przestrzegać następujących zasad:
- nie spalać śmieci,
- ograniczyć jazdę samochodem na rzecz komunikacji miejskiej, roweru lub spaceru,
- wybierać ekologiczne metody ogrzewania,
- nie palić papierosów.
Najskuteczniejszym sposobem na poprawę jakości powietrza w domu jest zastosowanie dobrego oczyszczacza. Aby urządzenie było w stanie zapewnić ochronę przed różnymi rodzajami zanieczyszczeń, powinno być wyposażone w filtr HEPA oraz filtr węglowy.
Nawilżacz z oczyszczaczem Clofte Duo 400 ma filtr 3w1, w skład którego wchodzą filtr wstępny, filtr HEPA oraz filtr węglowy. Takie połączenie pozwala usunąć niemal 100% zanieczyszczeń powietrza.
Ponadto dniach, w których jakość powietrza jest bardzo zła, należy:
- ograniczyć przebywanie na zewnątrz,
- unikać aktywności fizycznej na świeżym powietrzu – podczas uprawiania sportu wzrasta ilość pobieranego tlenu, a więc ilość wdychanych zanieczyszczeń,
- używać maseczek antysmogowych,
- ograniczyć wietrzenie pomieszczeń.
Źródła:
- Rak i zanieczyszczenie powietrza, uicc.org
- Jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na zwierzęta?, iere.org/how-does-air-pollution-affect-animals